Suriname 2012 & 2018
Enkele hoogtepunten van mijn vakantie in Suriname:
1) District Saramacca (Groningen)
2) District Commewijne (Meerzorg), Fort Nieuw-Amsterdam en de Goslar
3) De Paramaribo Zoo
4) Rondleiding in het Academisch Ziekenhuis Paramaribo (AZP)
5) Het Brokopondostuwmeer
6) Colakreek
7) Fort Zeelandia
8) Domburg
9) Weg naar Zee
10) Onafhankelijkheidsplein
11) District Paramaribo (Grote markt, Moskee keizerstraat)
12) Monument Vliegramp aan de Jaggernath Lachmonstraat
13) Braamspunt
Aankomst & verblijf:
1) District Saramacca (Groningen)
Het dorp Groningen ligt in het district Saramacca. Na de brug over de Saramacca-rivier kom je de districtshoofdstad Groningen tegen. Groningen is pas na 1960 tot ontwikkeling gekomen. Rond dat jaar werd de Oost-Westverbinding aangelegd, en werd Groningen vanuit Paramaribo over de weg bereikbaar. Groningen telt een kantoor van de districtscommissaris, een postkantoor, een kantoor voor de politiecommandant, een kantoor van het Staatsziekenfonds, het zwembad De Pirengs, en voetbalstadion Jaques Eliazer, genoemd naar de oprichter en voorzitter van de voetbalbond van Saramacca, en het SSB Stadion.
Tot in 1910 was te Groningen een verpleeghuis voor lijders aan framboesia gevestigd. In dat jaar werd het gesloten, nadat was ontdekt dat de ziekte binnen enkele dagen kon worden genezen door toepassing van salvarsan
Eind 1845 arriveerden in Groningen de overlevenden van een groep Nederlandse boeren onder leiding van dominee Arend van den Brandhof. Ze waren vanuit de Nederlandse provincies Gelderland, Utrecht en Groningen naar Suriname geëmigreerd om op Voorzorg en Mijn Vermaak aan de overkant van de Saramacca een nieuw bestaan op te bouwen. Binnen zes maanden stierven bijna 200 personen van de groep aan tyfus of gele koorts, waarna de rest zich vestigde in Groningen. Ook daar overleden nog talloze kolonisten. Vanaf 1849 verhuisden de overlevenden in kleine groepjes naar Kwatta en Uitvlugt, in de omgeving van Paramaribo of keerden terug naar Nederland.
In 1853, toen er nog 43 mensen woonden, werd de kolonisatie in Groningen definitief als mislukt beschouwd en in 1854 vertrok Ds. Van de Brandhof weer naar Nederland. Zijn vrouw Anna Pannekoek was op 10 november 1845 overleden. Ze ligt begraven op het kerkhof van Groningen. Naar haar is in Groningen de Pannekoekstraat genoemd. Toen in 1863 de districten werden ingesteld, werd Groningen de hoofdplaats van district Saramacca. De woning van Ds. Van den Brandhof werd de woning van de districtscommissaris.
In 1945 werd een monument gebouwd ter herdenking van de aanwezigheid van de Boeroes in Groningen. Het werd op 20 juni van dat jaar onthuld. Bij de 150-jarige herdenking in 1995 schonken afstammelingen van de Boeroes een medisch laboratorium aan Groningen en werd aan voornoemd monument het jaartal 1995 toegevoegd. Het monument van de Boeroes staat in Groningen samen met allerlei andere monumenten (komst Javanen, Hindoestanen, inheemsen, afschaffing slavernij, bevrijding, onafhankelijkheid) op het Monumentenplein aan de oever van de Saramacca-rivier.
2) District Commewijne (Meerzorg), Fort Nieuw-Amsterdam & de Goslar
Het Commewijne-district ligt in het noorden van Suriname, aan de kust van de Atlantische oceaan. De hoofdplaats is Nieuw-Amsterdam. Het is een zeer groen en kleiachtig gebied, waardoor het erg vruchtbaar is. Vandaar de vele plantages! Door het district heen loopt de Commewijnerivier. De plantages stammen uit de koloniale tijd in de 17e eeuw. Er werd suikerriet, cacao, katoen, koffie en citrus verbouwd. De meeste plantages zijn inmiddels verlaten, sinds de vereniging van de slaven (de Marrons), die massaal vluchtten.
Sinds de opening van de Jules Wijdenboschbrug is het gehele district Commewijne ook gemakkelijk per auto vanuit Paramaribo bereikbaar geworden. Vroeger was de oversteek met een veerboot naar Meerzorg noodzakelijk. De oude veerverbinding tussen Paramaribo en Commewijne (Meerzorg) is met de ingebruikname van de Wijdenboschbrug weg komen te vallen. Dit heeft geleid tot verlies van arbeidsplaatsen alsook soms hachelijke situaties op de brug, waar transport van zwaar materieel veiligheidsrisico’s oplevert voor andere weggebruikers. Er zijn zogenaamde “kleine bootjes” (korjalen) die transport tussen Paramaribo, Leonsberg en de plaatsen aan de linkeroever van de Surinamerivier onderhouden.
Sedert de opening in mei 2000 van de Wijdenboschbrug die Paramaribo en Commewijne met elkaar verbindt, is de veerverbinding verwaarloosd en zijn de aanmeerfaciliteiten verloederd.
Samen met meerdere kleine koloniale forten herbergt Nieuw-Amsterdam een groot fort, genaamd Fort Nieuw-Amsterdam. Het fort werd gebouwd om Commewijne te beschermen tijdens de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog (1665-1667) en ligt bij de samenvloeiing van de Suriname en de Commewijne, vlak bij de kust.
b) De Goslar: Iedereen die Suriname bezoekt is vertrouwd met het beeld van het wrak van het Duitse schip de Goslar, liggend in de Surinamerivier. Op 5 september 1939, vijf dagen na het uitbreken van de vijandelijkheden tussen Engeland en Duitsland, kwam een donker schip de Surinamerivier opvaren. Dit was het 6000-tons Duitse schip de Goslar. Het schip ankerde voor de kade van Paramaribo en de kapitein vroeg toestemming met het schip in Suriname te blijven omdat hij, gezien de oorlogssituatie, de terugreis naar Duitsland te gevaarlijk achtte.
De toestemming werd verleend. Een deel van de bemanning (Chinezen) was het hiermee niet eens en begon te muiten. Zij werden afgevoerd door de autoriteiten. Tussen de overgebleven bemanningsleden en sommige inwoners van Paramaribo, waaronder Politiecommissaris Van Beek, ontstond in de loop van de tijd een soort vriendschapsband.
Dit veranderde toen op 5 mei 1940 het Duitse leger Nederland binnenviel. Overeenkomstig de instructies begaf de commissaris zich naar het schip om de aanwezige Duitsers te interneren. Aangekomen op het schip bleek dat op order van de kapitein, men het schip water liet maken waardoor het onwrikbaar op de bodem van de rivier, net naast de vaargeul, terecht kwam. Dit kwam voort uit de opdracht van de Duitse regering dat een Duits schip niet in bruikbare staat in vijandelijke handen mocht vallen. De Duitsers werden geïnterneerd en pas na de oorlog vrij gelaten.
Nadien werden verscheidene plannen gemaakt en pogingen ondernomen het schip te lichten. Telkens zonder resultaat.
Het verhaal kreeg een aanvulling toen in 2017 een boek verscheen “De Goslar affaire”, geschreven door de arts/onderzoeker Nizaar Makdoembaks. De schrijver was als arts werkzaam geweest in de Bijlmer, maar na zijn vertrek daar heeft hij zich toegelegd op het schrijven van boeken over zaken die zijns inziens te weinig aandacht krijgen en vaak gerelateerd zijn aan machtsmisbruik en verdraaiing van feiten.
In zijn boek vermeldt hij de ontdekking dat er rond de Goslar iets vreemds aan de hand is geweest. Vanuit Nederland hadden alle autoriteiten in de door Nederland bestuurde gebieden een speciale boodschap gekregen. Dit betrof de aanwezigheid van vijandelijke schepen in de havens. Voorkomen moest worden dat de bemanning hun schip zou laten zinken om zodoende de activiteiten in de havens te belemmeren/blokkeren. Makdoembaks ontdekte dat een dergelijke opdracht, op hoger bevel, nooit naar Suriname was gestuurd. Hij vermoedde dat Nederland een blokkade van de rede van Paramaribo door een scheepswrak juist een uitstekend middel vond om eventuele vijanden te verhinderen grootscheeps aan land te gaan. Zowel de Duitsers als de Nederlanders zouden aldus gebaat zijn bij het zinken van de Goslar.
De Paramaribo Zoo is de enige dierentuin van Suriname. Hij is gevestigd in Paramaribo, ligt tegen de Cultuurtuin en werd in 1972 geopend. De dierentuin was een initiatief van premier Pengel. In de jaren tachtig ging een groot deel van de dieren verloren en vooral in de jaren negentig liep het aantal bezoekers sterk terug. Vanaf 2003 kreeg Paramaribo Zoo steun van de Rotterdamse dierentuin Diergaarde Blijdorp, en in 2004 organiseerden zowel Blijdorp als Artis een benefietavond. Tijdens de viering van het veertigjarig bestaan op 28 mei 2006 legde de echtgenote van president Ronald Venetiaan de eerste steen voor de zogeheten jubileumrenovatie. Dieren die de Paramaribo Zoo bevolken zijn onder meer verschillende Surinaamse apensoorten, de kaaiman, jaguar, slangen waaronder de boa constrictor en de anaconda en vogelsoorten als de koningsgier en rode ibis.
4) Rondleiding in het Academisch Ziekenhuis Paramaribo (AZP)
In de zeventiger jaren onderscheidde het ziekenhuis zich naast de reeds operationele ziekenhuizen als het grootste met de meeste (poli)klinische functies. Prof. Dr. E.G. Wijngaarde, werd als eerste ‘Geneesheer‐Directeur’ aangesteld. Hij heeft het ziekenhuis geleid vanaf 1966 tot en met 1973. Hij realiseerde al heel snel na de oprichting de transformatie naar de status van een Academisch Ziekenhuis. De naam Centraal Ziekenhuis werd op 27 september 1969 dan ook gewijzigd in die van Academisch Ziekenhuis Paramaribo. In de tweede helft van de jaren 80 en in de jaren 90 kwam het ziekenhuis onder invloed van een terugval van de Surinaamse economie, in problemen. Het personeel trok weg, er was schaarste aan vreemde valuta en gebrek aan financiële middelen, waardoor belangrijke onderhoud en vervangingsinvesteringen met betrekking tot gebouwen en zorgapparatuur, noodgedwongen moesten worden uitgesteld.
In de jaren 2000 ‐ 2012 kwam Suriname uit de recessie en realiseerde na 2 moeilijke decennia, economische groei en stabiliteit. In de periode 2001 ‐ 2012 is onder leiding van de toenmalig algemeen directeur, Eddy Joemmankhan een inhaalslag gemaakt door het inzetten van een vernieuwingsproces en verbetering van de kwaliteit van de gezondheidszorg in een periode van economische groei en koopkrachtstijging.
In januari 2013 zijn er wijzigingen gekomen in de leiding van het ziekenhuis. Tevens werd ook een nieuwe RvC onder leiding van de heer A.K.R. Jagesar, benoemd. Samen met de nieuwe RvC heeft de huidige directie een koers ingeslagen om te transformeren van een Academisch Ziekenhuis Paramaribo (AZP) naar een Academisch Medisch Centrum voor geheel Suriname (AMC‐SU), in 2020. Met het oog daarop is een nieuw strategisch plan (SP 2020) opgesteld.
Voor meer informatie zie het document hieronder gepubliceerd door Starnieuws.
Ziekenhuis
Suriname’s grootste meer is het het Brokopondo stuwmeer. Tot het uitvoeren van dit project is in de jaren vijftig van de twintigste eeuw besloten. In 1915 werd bauxiet in Suriname ontdekt (zie Suralco), onder andere in het district Marowijne bij Moengo, maar ook elders. Om bauxiet te verwerken tot aluminium is veel elektriciteit nodig. Deze zou kunnen worden opgewekt met waterkracht. Daartoe ontwierp W.J. van Blommestein een stuwdam van 54 meter hoog in de Surinamerivier. De stuwdam zou aanvankelijk bij Brokopondo worden gebouwd, maar het enkele kilometers stroomopwaarts gelegen Afobaka bleek meer geschikt. De stuwdam heet dan ook Afobakadam. Bauxiet heeft een grote rol gespeeld bij de oorlogsindustrie van de Tweede Wereldoorlog. In 1948 werd ook in het Nassaugebergte bauxiet ontdekt.
In 1958 sloten de Surinaamse regering en Alcoa de Brokopondo-overeenkomst. Deze gaf Alcoa recht op goedkope elektriciteit en een concessie van 75 jaar voor het delven van bauxiet in ruil voor het bouwen van onder meer de stuwdam en de waterkrachtcentrale.
Met de bouw van de hoofdstuwdam werd begonnen in 1960. Hij werd 1,3 km lang. Er moesten ook 14 hulpdammen gebouwd worden om te verhinderen dat het water wegliep. Op 6 februari 1964 werd de hoofddam gesloten en enkele maanden later was het meer vol genoeg en kon met het door waterkracht opwekken van elektriciteit worden begonnen. De volledige vulling van het meer duurde tot medio 1968 door extreem lage regenval gedurende de eerste twee jaren.
6) Colakreek
Colakreek is een kreek en recreatiepark in Suriname, iets ten zuiden van het vliegveld Johan Adolf Pengel International Airport. Het recreatieoord ligt in een bosrijke omgeving in het district Para op 50 kilometer afstand van Paramaribo. Het park is schaduwrijk en heeft witte savannezanden. Het wordt door toeristen en Surinamers bezocht.
Colakreek is een zwartwaterrivier en heeft zijn naam te danken aan het donkerbruine kreekwater dat lijkt op Cola. De kleur ontstaat door vallende bladeren en dit proces houdt de zuurgraad van het water constant aan de lage (zure) kant, waardoor het veilig zwemwater is.
Colakreek is rond de Tweede Wereldoorlog tot ontwikkeling gekomen toen Amerikaanse militairen in Suriname gelegerd waren. In 1995 is de exploitatie van Colakreek in handen gekomen van de METS en werd het recreatieoord gerenoveerd.
Suriname was in de 17de eeuw een korte periode Zeeuws bezit. Paramaribo heette toen Nieuw-Middelburg en het voormalige Engelse fort kreeg de naam Fort Zeelandia. Plantages, waarop slaven werkten, moesten voor inkomsten zorgen. Maar Suriname bracht Zeeland uiteindelijk weinig profijt. Reden voor de Zeeuwen om de kolonie na ruim 15 jaar te verkopen. Een vestingwerk herinnert nu nog aan de Zeeuwse periode: Fort Zeelandia.
Fort Zeelandia kennen we tegenwoordig vooral van de decembermoorden, die hier onder het bewind van Desi Bouterse op 8 en 9 december 1982 zijn begaan. Tegenwoordig is het Fort te bezoeken als historisch monument. Het Surinaams Museum is erin gevestigd. De bastions hebben er Zeeuwse namen: Middelburg, Veere en Zierikzee. Die namen zijn bij de restauratie in 1972 aangebracht.
Domburg is een plaats en een van de zeven ressorten waaruit het Surinaamse district Wanica bestaat. Domburg ligt aan de Surinamerivier, ongeveer 16 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Paramaribo. In het noorden en oosten grenst het ressort Domburg aan het district Commewijne, ten zuiden van Domburg ligt het district Para en in het westen grenst het aan het ressort Houttuin. Nabij Domburg ligt het recreatiestrand White Beach aan de Surinamerivier.
Op Weg naar Zee wordt de Hindoestaanse crematieplechtigheid gehouden waar in de directe omgeving ook het bedevaartsoord is gevestigd. Via Weg naar Zee kom je bij het oudste openluchtcrematorium van Suriname. Het werd aangelegd in 1968. Weg naar Zee is een zijweg van de Kwattaweg. Het ligt in het uiterste noordwesten van de stad en zoals de naam al doet vermoeden ligt het aan de Atlantische kust. Weg naar Zee is de benaming zoals die in de volksmond wordt uitgesproken. De officiële benaming is Henri Fernandesweg. Dichtbij het crematorium is een bedevaartsoord gevestigd voor strenggelovige Hindoes. Deze werd eveneens in 1968 aangelegd op particulier initiatief. Het park is voor iedereen toegankelijk. Er wordt echter wel van je verwacht dat je je op een respectvolle manier gedraagt zoals dat op religieuze plekken gebruikelijk is. Op borden wordt aangegeven wanneer het ontdaan van schoeisel wenselijk is. De entree is vrij, maar een donatie voor het onderhoud van het terrein wordt op prijs gesteld. Reusachtige en indrukwekkende Hindoebeelden springen direct in het oog. Het is een prachtige plek met bontgekleurde beelden die goden uit het Hindoeïsme voorstellen. Je kunt er heerlijk rondwandelen of in stilte mediteren. Verder kun je genieten van het uitzicht over de Atlantische Oceaan.
Het Onafhankelijkheidsplein, voor de onafhankelijkheid Gouverneursplein, Oranjeplein en Eenheidsplein, is een groot plein in Paramaribo, de hoofdstad van Suriname. Het plein ligt in de historische binnenstad vlak bij de Surinamerivier. In het midden van het plein is gras. Om het plein staan enkele belangrijke gebouwen. Voor 1975 werd het plein ook het Gouvernementsplein, het Oranjeplein of het Paradeplein genoemd. Op het Onafhankelijkheidsplein staan twee grote beelden. Voor het Ministerie van Financiën staat een beeld van Johan Adolf Pengel, gemaakt door Stuart Robles de Medina, voor de Congreshal een standbeeld van Jagernath Lachmon en voor het presidentieel paleis staat een beeld gemaakt door Erwin de Vries.
Tot de Onafhankelijkheidsverklaring stond op het plein een standbeeld van Koningin Wilhelmina. Dit werd op 24 november weggehaald uit angst voor opstanden, zoals die in Indonesië waren geweest. Op de plek waar het beeld stond werd toen een vlaggenmast geplaatst voor de nieuwe Surinaamse vlag, die sindsdien gebruikt wordt. Het beeld werd verplaatst naar Fort Zeelandia, waar de majesteit nu uitkijkt over de Surinamerivier in de richting van de Jules Wijdenboschbrug.
Aan de Waterkant staan een aantal herdenkingsmonumenten, zoals het Monument voor de gevallenen en het Koreaanse Oorlogsmonument. Voor het paleis staat het monument ter ere van 40 jaar staatkundige onafhankelijkheid.
Op 25 februari 2012 werd het nieuwe vlaggenplein op het Onafhankelijkheidsplein aan de overkant van De Nationale Assemblée ingewijd. In totaal staan er 38 masten met permanent de vlaggen van de landen die in Suriname een ambassade hebben, van de Caricom-lidstaten, van de organisaties waar Suriname lid van is, zoals de Verenigde Naties en uiteraard de Surinaamse vlag.
11) District Paramaribo (Grote markt, Moskee keizerstraat)
Paramaribo is de hoofdstad van Suriname en is gelegen aan de westoever van de rivier de Suriname, op ongeveer 10 kilometer van de Atlantische Oceaan. De stad Paramaribo heeft samen met de directe omgeving de bestuurlijke status van een district. Ook in het verleden vormde Paramaribo het belangrijkste bevolkingscentrum van de toenmalige kolonie. Uit deze periode stammen nog veel monumentale houten gebouwen, die de binnenstad van Paramaribo sinds 2002 een vermelding op de UNESCO Werelderfgoedlijst oplevert. Langs de Surinamerivier tot aan de Jodensavanne en de iets ten noorden van de stad uitmondende Commewijnerivier werden vele plantages gesticht, die bescherming genoten van Fort Zeelandia, later aangevuld door het Fort Nieuw-Amsterdam op de andere oever van de Surinamerivier in het district Commewijne. In de 18e eeuw reikten de in cultuur gebrachte gronden reeds dieper het binnenland in. Een groot deel van de voormalige plantages zijn inmiddels verdwenen en grote delen van de stad zijn gebouwd op de voormalige plantagegronden, de geheel gerenoveerde plantage Frederiksdorp toont echter nog steeds hoe het gebied buiten Paramaribo er vroeger uitzag.
De grote markt bestaat uit een grote hal van twee verdiepingen, met aan de buitenzijde eveneens kraampjes met koopwaar. Behalve verse etenswaren zoals vlees, vis, groenten, fruit en kruiden, zijn er ook kleding, cosmetische producten, hobbyartikelen en verdere uiteenlopende spullen te koop. De “droge handelswaar” is met name op de eerste verdieping te vinden, terwijl etenswaren op de begane grond worden verkocht. Naast de handel staan er ook diverse eettentjes en het is een belangrijk openbaar vervoersknooppunt: vertrekpunt van veel stadsbussen en aanmeerplaats voor boten over de Surinamerivier.
De Centrale Markt werd op een technisch lastige plek gebouwd langs de Surinamerivier. Door de grote getijverschillen en stroomsnelheid van het water was er een groot kunstwerk nodig om de kade te versterken. Het ontwerp kwam van Peter Nagel, die al veel moderne gebouwen in Paramaribo had neergezet, hij ontving de opdracht in juli 1959. Het nieuwe overdekte marktgebouw verving een oudere markt, op de Kankantristraat werd een noodmarkt ingericht, die tot op de dag van vandaag is blijven bestaan.
Het marktgebouw bestaat uit twee verdiepingen waarin 950 standplaatsen zijn verwerkt. De hal bestaat uit een grote gebogen overkapping, met veel ventilatie. De gelijmde houten spanten werden vanwege de EU-subsidie, die het project ontving, geïmporteerd uit Nederland, ondanks het in Suriname ruim voorhanden zijnde hout. De gelijmde spanten hadden als voordeel dat ze de grotere overspanning konden maken, dan de andere op dat moment voorhanden zijnde technieken. Het gebouw werd uiteindelijk officieel geopend op 18 april 1970.
Twee prachtige gebouwen naast elkaar sieren de Keizerstraat in Paramaribo. Het ene is een moskee van de Ahmadiyabeweging, het andere is een synagoge. De afstand tussen beide gebouwen is niet groter dan zestig meter. Een muurtje van slechts anderhalve meter hoog vormt de erfscheiding. Vanuit de eerste etage bidden de moslims met het hoofd richting de synagoge.
12) Monument Vliegramp aan de Jaggernath Lachmonstraat
Op 7 juni 1989 stortte bij luchthaven Zanderij, in de buurt van Paramaribo, een DC8 van luchtvaartmaatschappij SLM neer. Negen bemanningsleden en 167 van de 178 passagiers kwamen om bij de grootste vliegramp in de geschiedenis van Suriname. Onder de slachtoffers bevonden zich ook veertien spelers en de coach van het Kleurrijk Elftal, een ploeg van Surinaams-Nederlandse voetbalprofs.
De tragedie met de Anthony Nesty, het toestel dat was vernoemd naar de Surinaamse sportheld die in 1988 olympisch zwemgoud veroverde, liet daardoor ook z’n sporen na in de Nederlandse voetbalwereld. Het gros van de omgekomen spelers verdiende zijn geld in de ere- en eerste divisie. Het Kleurrijk Elftal was naar Suriname afgereisd om daar deel te nemen aan een toernooi.
Vijftien leden van de voetbalploeg kwamen om: Lloyd Doesburg (Ajax), Steve van Dorpel (FC Volendam), Wendel Fräser (RBC), Frits Goodings (FC Wageningen), Jerry Haatrecht (Neerlandia), Virgall Joemankhan (Cercle Brugge), Andro Knel (NAC), Ruben Kogeldans (Willem II), Ortwin Linger (HFC Haarlem), Fred Patrick (PEC Zwolle), Andy Scharmin (FC Twente), Elfried Veldman (De Graafschap), Florian Vijent (Telstar) en Nick Stienstra (coach RCH).
Elf inzittenden hadden de ramp overleeft. Zij werden uit het neergestorte toestel geslingerd.
(Bron: https://nos.nl/artikel/2287986-slm-vliegramp-van-precies-30-jaar-geleden-trof-ook-nederlands-voetbal.html)
Zowel in Suriname als in Nederland wordt de ramp jaarlijks herdacht. Hieronder treft u ook foto’s van de herdenking in Rijswijk in het jaar 2019.
Braamspunt is een zandtong aan de kust van Suriname. Het is de uiterste westpunt van het district Commewijne in de gemeenschappelijke uitmonding van de Suriname en de Commewijne. De punt heeft in de loop der tijden afwisselend perioden van kustafslag en aanslibbing gekend. In 2015 is Braamspunt door de overheid aangewezen als bijzonder beheersgebied omdat het van belang is voor bepaalde vogelsoorten en zeeschildpadden.
